Besinin Adı
Türkçe: Gurmar
İngilizce: Gurmar
Latince: Gymnema sylvestre R.Br.
Vatanı ve İklimi:
Gymnema sylvestre, Asclepiadaceae ailesine ait değerli bir bitkidir. Yaygın olarak; Hindistan, Sri Lanka, Malezya, Endonezya, Japonya, Vietnam, Avustralya, Afrika ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin güneybatı bölgesinde bulunmaktadır. Kelime anlamı “gymnema” şekeri yok edici/şeker yok anlamına gelir. Mucize meyve olarak bilinir. Hintliler bu bitkiyi “gurmar” olarak adlandırmıştır.
Bitkisel Özellikleri:
Gurmar çok yavaş büyüyen bir bitkidir. Çok yıllık, odunsu, tırmanıcı bitki grubunda yer almaktadır. Hindistan’ın ormanlarından dağlarına kadar, 600 metre yükseklikte dahi büyüyebilmektedir. Ağırlıklı olarak Orta ve Güney Hindistan’ın tropik orman bölgelerinde bulunur. Yaprakları genellikle eliptik, oval şekildedir. Çiçekleri küçük ve sarıdır. Çanakları; uzun, oval, geniş ve tüylüdür. Gurmar bitkisinin en iyileri, tropikal bölgelerde yetişenlerdir. Suya karşı hassastır. Ekim ve haziran aylarında ekimi yapılır. İki yılda bir hasat için hazır olur. Yapraklarında acı bir tat bulunmaktadır. Bu acılığın nedeni olarak; gymnemic asit olarak adlandırılan bir glikozit gösterilmiştir.
Faydaları ve/veya Zararları:
Birçok hastalığın tedavisinde kullanılan popüler bir bitkidir. Etimolojik olarak şekeri yok edici manasına gelen Gymnema sylvestre yani gurmar, güçlü bir antidiyabetik bitkidir. Kan şekerini dengelediği bilimsel araştırmalarca belirtilmiştir. Pankreastan insülin salgılanmasını arttırmaktadır. Pankreasın Langerhans adalarında meydana gelen hasarların, yenilenmeyi destekleyerek giderilmesini sağlar. Hipoglisemik etkisi de araştırılmış ve olumlu sonuçlar elde edilmiştir. Üç aylık kan şekeri dalgalanmaları hakkında bilgi edinmemizi sağlayan HbA1c’yi* düşürdüğü görülmüştür. Glikozun hücre içine alımını ve kullanımını arttırmaktadır. Aynı zamanda; astıma, göz şikayetlerine, yılan ısırığı tedavisine, kardiyovasküler sorunlara, kabızlığa, hazımsızlığa, hemoroide, karaciğer hastalıklarına iyi gelmektedir. Bunlara ek olarak serum kolesterol ve trigliseritlerini düşürür, antienflamatuar etki gösterir, tatlı isteğini bastırır, iştah kontrolünü sağlar. Yaprakları daha çok; mide rahatsızlıkları ve karaciğer hastalıkları tedavisinde kullanılır. Bu etkilerini, içeriğinde bulundurduğu enzimler gerçekleştirmektedir. Antidiyabetik ilaçlar, zencefil, çemen tohumu, ginseng gibi kan şekerini düşürücü bitkilerle birlikte kullanılması durumunda, hipoglisemiye sebep olabileceğinden sık sık kan şekeri ölçülmelidir. Hamile, emziren anneler ve çocuklar üzerinde yapılmış bilimsel bir çalışma bulunmadığından, bu grubun gurmar kullanmaması daha uygundur. Diyabeti olmayan hastaların da fazla tüketmesi durumunda kan şekerini çok düşürebilir, dikkat edilmelidir. Antidepresanlar, salisilatlar* ve sarı kantaron bu bitkinin biyolojik etkinliğini arttırırken, deniz üzümü gibi bitkiler etkisini azaltabilir.
Bilgilendirme:
Günümüzde diyabet çok yaygın bir hastalık haline gelmiştir. Bu duruma karşılık pek çok ilaç üretilmektedir. Hint otlarından olan gurmar; diyabet tedavisinde akla gelen önemli bitkilerdendir, dolayısıyla bolca kullanılmaktadır. Hipoglisemi riski göz önünde bulundurularak kullanımında dikkatli olunmalıdır.